Archief activiteiten – 2021

8 januari: Firapeel kokkerelt op z’n middeleeuws

Nadat iedereen was ingelogd en welkom geheten, vertelde Astrid iets over het eerste recept: een hartige groentetaart met kruiden uit het vijftiende-eeuwse Libro de arte coquinaria van Maestro Martino. Het tweede recept was een zoete clareit uit een Vlaams, vijftiende-eeuws receptenboek. Tijdens het koken werden de deelnemers opgedeeld in zogenoemde breakout rooms (digitale kamers), zodat er in kleine groepen steeds contact was en zelfs kon men van kamer wisselen. Na iedere gerechtenronde kwam de groep weer bijeen. Rond negen uur werden trots de eerste taarten getoond en de eerste kruidenwijn geproefd. Het was een werkwijze die aansprak en die zeker voor herhaling vatbaar is. Daarnaast was het fijn elkaar weer te spreken. Tijdens deze eerste Firapeel-activiteit van 2021 wenste voorzitter Sigrid iedereen een heel gelukkig nieuwjaar!

18 maart: online-ALV met lezing ‘Archeologie met de computer’ door Yftinus van Popta

Maritiem archeoloog Yftinus van Popta vertelde over zijn promotieonderzoek, dat leidde tot een compleet nieuw beeld van de ontwikkeling van het laatmiddeleeuwse noordoostelijke Zuiderzeegebied (zeg maar de huidige Noordoostpolder). In overeenstemming met de online-avond blijkt de moderne archeoloog meer met de computer te werken dan opgravingen te doen in het veld. Van Popta vertelde over zijn data-verzameling van alle laat-middeleeuwse archeologische vondsten (aardewerk, baksteen en zelfs dakpannen). Zo werden vondstdichtheden zichtbaar, die representatief blijken te zijn voor nederzettingsresten.

8 april: de pubquiz-primeur

De eerste Firapeelse pubquiz was niet alleen een primeur, maar ook een hele uitdaging om onze doelstelling – een interactieve bijeenkomst om elkaar weer te zien, te spreken en iets gezamenlijk te ondernemen via Zoom – in de juiste vorm te gieten. Onder de professionele leiding van de ingehuurde pubquizmaster Floris van de Ruit verliep de avond als bij iedere andere quiz: met luid gejuich als één van de vijf teams het antwoord wist, en met grimmige teleurstelling als het antwoord niet goed werd gerekend.

28 mei: online middeleeuws koken deel 2

Na de succesvolle online kooksessie in januari kwam een enthousiast groepje Firapelers bij elkaar voor een vervolg. Nu stonden er drie vijftiende-eeuwse recepten op het menu. Twee gerechten – de aubergines in auberginesaus en de zabaglione – waren afkomstig uit de Cuoco Napoletano. Het derde gerecht was beschreven in een Gents convoluut: de roffioelen (ravioli) van sunter Baefs.

17 juni: Waar zijn we mee bezig?

Een aantal Firapelers vertelt over het eigen onderzoek. De eerste spreker is ons ere-lid Marietje van Winter over het Professor Van Winterfonds dat historisch onderzoek stimuleert en financieel ondersteunt. Ook vertelt zij over een proefschrift over de heksenvervolging in de 16e en 17e eeuw. Astrid de Bruin houdt als tweede spreker een betoog over de historische stedenbouwkundige ontwikkeling van de werven aan de Oudegracht en andere percelen en straten van Utrecht. Béatrice van Staffeleu laat ons kleurige beelden zien van de gewelffresco’s in de Bartholomeuskerk te Stedum: florale ornamentiek met allerlei dieren, ja, zelfs een vuist die uit de hemel komt! Herre de Vries en Riemer Janssen houden samen een ‘Da Vinci Code’-achtige voordracht over een oud, verloren gewaand handschrift uit de abdij van Averbode dat Herre en Anne hebben teruggevonden in Cambridge. Het gebroederlijke trio bijt zich momenteel vast in de Richthofen-collectie en het digitaal toegankelijk maken van tien handschriften met Oud-fries recht. Als laatste krijgt Hans Rijns het woord over de kostelijke fabel De Kikvorsenmuizenstrijd.

28 september: Handel in de Karolingse tijd

Archeoloog Wim Kemme nam ons, bijna 35 Firapelers, mee in het onderzoek waarop hij in het voorjaar in Leiden was gepromoveerd, naar de rol van boerengemeenschappen in de Karolingische economie. Meestal richt de aandacht van archeologen zich hier op de handelsnederzettingen, de emporia die opkwamen in de zevende eeuw en die twee eeuwen later weer verdwenen. Anderzijds is er door historici vooral gekeken naar de rol van kerkelijke netwerken en instellingen en naar grondbezitters als het gaat om de handel in goederen op lange afstand. Door een analyse van het vondstmateriaal uit 230 nederzettingen uit het hele land, met wel 200.000 gebruiksvoorwerpen, en met name door de verschillen tussen regio’s wordt duidelijk dat de lokale bevolking ook zelf keuzes maakte. Dat blijkt vooral uit de ongelijkmatige verspreiding van molenstenen en aardewerk uit Mayen in de Vulkaneifel.

25 november: Wat oude botten allemaal vertellen

Voor 22 Firapelers gaf prof. dr. Maarten Larmuseau een lezing over onderzoek naar een Merovingisch grafveld in Koksijde aan de Belgische kust. Op het grafveld werden 53 skeletten onderzocht uit de zevende en achtste eeuw. Het onderzoeksteam heeft bewust een breder publiek bij het onderzoek betrokken om de Merovingen-periode beter bekend te maken: vrijwilligers met metaaldetectoren, erfgoed-vrijwilligers, maar ook re-enactors werden uitgenodigd.